|
مفهوم «تعلیل» در گزاره اخلاقی معلّل در قرآن و حدیث
|
| محمد عالم‌زاده نوری |
| پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی |
|
|
چکیده: (3124 مشاهده) |
پاره‌ای از بیانات اخلاقی در قرآن و روایات مشتمل بر تعلیل صریح است. گاهی مراد جدی متکلم در این تعلیل‌ها مبهم است؛ این ابهام به کلیت یا عدم کلیت تعلیل بازگشت دارد. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای به یافته‌های زیر درباره تعلیل‌های مصرح در گزاره‌های اخلاقی دینی دست یافته است: 1. تعلیل‌های منصوص در توصیه‌های اخلاقی گرچه قابل تعمیم هستند ولی مفهوم ندارند یعنی عدم آن بر عدم توصیه اخلاقی دلالت ندارد. 2. ظاهر تعلیل در گزاره اخلاقی ـ برخلاف گزاره‌های فقهی ـ علت تام است نه حکمت. 3. تعلیل‌هایی که قابل آزمون و ارزیابی نیستند؛ به‌صورت تعبدی پذیرفته می‌شوند و بحث از مفهوم در آنها بی‌مورد است. 4. گاهی برای گزاره اخلاقی به حقایق و معرفت‌های متناسب توحیدی، فطری یا تکوینی تعلیل می‌شود. 5. بیان تعلیل در توصیه‌های اخلاقی دینی علاوه بر ایجاد یک نگرش کلی اخلاقی به اقناع روانی مخاطب نیز کمک می‌کند. |
|
| واژه‌های کلیدی: اخلاق نقلی، گزاره اخلاقی، تعلیل، مفهوم تعلیل. |
|
|
متن کامل [PDF 299 kb]
(763 دریافت)
|
نوع مطالعه: نظری |
موضوع مقاله:
فرا اخلاق(با رویکرد اسلامی)
دریافت: 1398/10/7 | پذیرش: 1398/10/7 | انتشار: 1398/10/7
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
.jpg)
