عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور واحد ورزنه.
چکیده: (1671 مشاهده)
بحث معناداری و اثبات‌پذیری گزاره‌های دینی ازجمله مسائل مهم در حوزه مباحث کلام جدید و فلسفه دین است. مطرح شدن دیدگاه‌های پوزیتیویستی درباره گزاره‌های دینی و احکام اخلاقی واکنش‌های مختلفی به‌دنبال داشت. یکی از این واکنش‌ها دیدگاه فیلسوف اخلاق معاصر، ریچارد مروین هیر در این باره است. او اثبات‌ناپذیری، ابطال‌ناپذیری و غیر شناختاری بودن مدعیات دینی را می‌پذیرد؛ درعین‌حال بر آن است که گزاره‌های دینی فرض‌های غیر قابل اثبات و ابطال ذهنی هستند که نوعی تفسیر ژرف از عالم و نیز بینش و بصیرتی را برای آدمی به ارمغان می‌آورند که سراپای حیات و ازجمله اخلاقیات وی را دربرگرفته و به آن جهت می‌دهند؛ ازهمین‌رو در عمل مفیدند. از طرفی هیر در دیدگاه فرا اخلاق خود که به «توصیه‌گرایی» نامبردار شده، تلاش کرده است تا برای فراهم آوردن سازوکارهای امکان استدلال در اخلاق، خود را معتقد به عینیت اصول اخلاقی معرفی کند. به‌اعتقاد هیر، قابلیت صدق و کذب و تعمیم‌پذیری از شرایط لازم عینیت در اخلاق هستند و بر آن است که نظریات او این شرایط را برآورده می‌سازند. اما به‌نظر می‌رسد آموزه «بلیک» به ذهنیت‌گرایی و نسبی‌گرایی که مهم‌ترین آفات استدلال در اخلاق است، منجر می‌شود و بیانگر ناسازگاری و ناهمخوانی مبانی مکتب اخلاقی توصیه‌گرایی هیر است.
