ابنهیثم ریاضیدان و فیزیکدان برجسته مسلمان علیرغم شهرتش در حوزههای مذکور دارای اندیشههای اخلاقی بدیعی است که میتوان آنها را در شکلگیری و بسط اخلاق فلسفی در جهان اسلام موثر دانست. نوشتار حاضر مبادی تصوری و تصدیقی وی در اخلاق را واکاوی و استخراج کرده و نشان میدهد تکیه وی بر هریک از آنها به چه میزانی است هریک از این مبادی تا چه حدّ از استحکام و انسجام برخوردارند. سپس دیدگاههای اخلاقی وی را طرح و بررسی خواهیم کرد. در اندیشههای اخلاقی ابنهیثم گاه با توصیههایی غریب و بیسابقه مواجه هستیم، این اندیشهها وی را به ماکیاولی بسیار نزدیک میکند. بر این اساس در این نوشتار توصیههای وی با توصیههای ماکیاولی مقایسه شده و براساس پارهای قراین، تبیینی متفاوت از تبیینهای متعارف برای توصیههای ابنهیثم و ماکیاولی ارایه میگردد.