استادیار گروه اخلاق و تربیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
چکیده: (121 مشاهده)
در بازخوانی تاریخ اندیشه اخلاق پژوهان مسلمان می توان سه جریان و چهار رویکرد را از یکدیگر بازشناخت: جریان های عقل گرا، نص گرا و جریان عرفانی که به ترتیب رویکردهای اخلاق عقلی، اخلاق نقلی، اخلاق عرفانی و با ترکیب انها رویکرداخلاق تلفیقی را شکل دادهاند. امتداد تلاش های علمی عالمان مسلمان در نهاد علمی دیرپای حوزه های علمیه پس از صدها سال فراز و نشیبدر آخرین ایستار خود، شاهد شکل گیری هشت جریان علمی بوده است. این جریان ها حاصل کنشورزی علمی و دغدغه های تربیتی عالمان شیعه در حوزه های علمیه ایران بوده است. این جریان ها عبارت اند از جریان سلوکی_ عرفانی، جریان اخلاق اجتهادی، جریان ترویج عملی معارف اخلاقی، جریان دعایی و مناسکی و جریان تربیت اجتماعی، جریان کلامی – حکمی اسلامی، جریان فلسفی نوین(فلسفه اخلاقی) و جریان علمی- تجربی. پژوهش حاضر با روش تحلیل مضمون فشرده و رهیافت کلنگر به توصیف و تبیین کوتاه پنج جریان نخست پرداخته و سه جریان بعدی را بجهت گستردگی و تنوع درونگفتمانی به تحقیق مستقلی واگذارده است. این مقاله عهده دار ترسیم نقطه کانونی هر گفتمان و معرفی مهمترین چهرهها و اثار هر یک از جریانهای پنجگانه است.