کانت در پاسخ به پرسش دیرین اندیشمندان در باب استقلال اخلاق از دین یا ابتناءاش بر آن، همانند برخی اسلاف خویش، به استقلال اخلاق از دین حکم می‌دهد. اما در مقام توجیه استقلال ادعایی پاسخی بدیع و متفاوت از اسلاف خویش می‌دهد که اجمالاً بدین شرح است: عقل عملی یا اراده محض، به‌عنوان وجه عملی عقل محض، واجد مفاهیم و عناصری پیشین از قبیل خیر مطلق، تکلیف، امر مطلق، اصل خودمختاری اراده، اصل غایتمندی و ... است. این عناصری استعلایی دارای ویژگی‌های سلبی مانند : غیر تجربی، غیرفطری، غیر عقلانی و ویژگی‌های ایجابی از قبیل: پیشینی، صوری، کلی و ضروری، شرطیت وعینیت است. عقل عملی بواسطه این عناصر و ویژگی‌هاست که می‌تواند با اتکا به خود و بدون ارجاع و ابتناء به مراجعی بیرون از خود، حتی خدا، منشأ تصورات و تصدیقات اخلاقی قرار گیرد و احکام تألیفی پیشینی با دو صفت کلیت و ضرورت صادر نماید؛ به‌گونه‌ای که برای هر موجود عاقلی و در هر زمان و مکان، معنی دار، معرفت زا، نافذ و الزام‌آور باشد. مقاله حاضر با اتخاذ روشی توصیفی ـ تحلیلی و با شیوه‌ای متفاوت کوشیده است تا اولاً با استخراج عناصر پیشین عقل عملی و ثانیاً با بیان ویژگی‌های ایجابی و سلبی آنها، که کانت‌پژوهان در بحث از فلسفه اخلاق کانت کمتر بدان توجه دارند، چگونگی استقلال اخلاق از دین را از منظر فلسفه استعلایی توجیه و تبیین نماید
